Байгаль орчны удирдлагын систем (БОМС) гэж юу вэ?
Байгаль орчны удирдлагын систем (БОМС) Байгууллагад байгаль орчны гүйцэтгэлийг тодорхойлох, удирдах, хянах, сайжруулахад тусалдаг системтэй, бүтэцтэй удирдлагын арга юм.БОМС-ийн зорилго нь аж ахуйн нэгжүүдийн байгаль орчинд үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг бууруулж, системтэй менежментийн үйл явцаар дамжуулан тогтвортой хөгжилд хүрэх явдал юм.Дараах нь БОМС-ийн дэлгэрэнгүй танилцуулга юм.
Нэгдүгээрт, тодорхойлолт ба зорилго
БОМС нь байгууллагын байгаль орчны асуудлыг зохицуулахад ашигладаг тогтолцоо юм.Үүнд байгаль орчны бодлого боловсруулах, менежментийн арга хэмжээг төлөвлөх, хэрэгжүүлэх, байгаль орчны гүйцэтгэлийг хянах, үнэлэх, байгаль орчны менежментийн үйл явцыг тасралтгүй сайжруулах зэрэг орно.БОМС-ийн зорилго нь байгаль орчны зохицуулалт, стандартын хязгаарлалтын дагуу тухайн аж ахуйн нэгжийг байгаль орчинд үзүүлэх нөлөөллийг үр дүнтэй удирдаж, бууруулах боломжийг хангах явдал юм.
Хоёрдугаарт, үндсэн бүрэлдэхүүн хэсгүүд
БОМС нь ихэвчлэн дараах үндсэн бүрэлдэхүүн хэсгүүдийг агуулдаг.
а.Байгаль орчны бодлого
Байгууллага нь байгаль орчны менежментийн талаарх амлалтаа тодорхой тусгасан байгаль орчны бодлого боловсруулах ёстой.Энэ бодлого нь ихэвчлэн бохирдлыг бууруулах, дүрэм журмыг дагаж мөрдөх, тасралтгүй сайжруулах, байгаль орчныг хамгаалах зэрэг агуулгыг агуулдаг.
б.Төлөвлөлт
Төлөвлөлтийн үе шатанд байгууллага нь байгаль орчинд үзүүлэх нөлөөллийг тодорхойлж, байгаль орчны зорилго, үзүүлэлтүүдийг тодорхойлж, эдгээр зорилгод хүрэхийн тулд тодорхой үйл ажиллагааны төлөвлөгөө боловсруулах шаардлагатай байдаг.Энэ алхамд:
1. Байгаль орчны хяналт: Байгууллагын үйл ажиллагаа, бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний байгаль орчинд үзүүлэх нөлөөллийг тодорхойлох.
2. Зохицуулалтын нийцэл: Байгаль орчны бүх холбогдох дүрэм, стандартыг дагаж мөрдөх.
3. Зорилгоо тодорхойлох: Байгаль орчны зорилго, гүйцэтгэлийн тодорхой үзүүлэлтүүдийг тодорхойлох.
в.Хэрэгжилт ба үйл ажиллагаа
Байгууллага хэрэгжүүлэх үе шатанд байгаль орчны бодлого, төлөвлөгөөг үр дүнтэй хэрэгжүүлэхэд анхаарах ёстой.Үүнд:
1. Байгаль орчны менежментийн журам, үйл ажиллагааны үзүүлэлтүүдийг боловсруулах.
2. Ажилчдыг байгаль орчны талаарх мэдлэг, ур чадварыг дээшлүүлэхэд сургах.
3. БОМС-ийн үр дүнтэй ажиллагааг хангах нөөцийг хуваарилах.
г.Хяналт шалгалт, залруулах арга хэмжээ
Байгууллага нь тавьсан зорилго, шалгуур үзүүлэлтүүдээ биелүүлэхийн тулд байгаль орчны үйл ажиллагаандаа тогтмол хяналт, үнэлгээ хийж байх ёстой.Үүнд:
1. Байгаль орчны нөлөөллийг хянах, хэмжих.
2. БОМС-ийн үр нөлөөг үнэлэх дотоод аудит хийх.
3. Тодорхойлсон асуудал болон үл нийцлийг арилгах арга хэмжээ авах.
д.Менежментийн тойм
Удирдлага нь БОМС-ийн үйл ажиллагааг тогтмол хянаж, түүний тохиромжтой, хүрэлцээтэй, үр дүнтэй байдлыг үнэлж, сайжруулах шаардлагатай чиглэлийг тодорхойлох ёстой.Удирдлагын үнэлгээний үр дүнг байгаль орчны бодлого, зорилтыг байнга сайжруулахад түлхэц өгөхөд ашиглах ёстой.
Гуравдугаарт, ISO 14001 стандарт
ISO 14001 нь Олон улсын стандартчиллын байгууллагаас гаргасан байгаль орчны удирдлагын тогтолцооны стандарт юм (ISO) бөгөөд хамгийн нэг нь юм өргөн хэрэглэгддэг БОМС-ийн хүрээ.ISO 14001 нь байгаль орчны хариуцлагыг системтэйгээр удирдахад нь байгууллагуудад тусалж, БОМС-ийг хэрэгжүүлэх, хадгалах зааварчилгааг өгдөг.
Стандарт нь компаниудаас дараахь зүйлийг шаарддаг.
1. Байгаль орчны бодлогыг боловсруулж хэрэгжүүлэх.
2. Байгаль орчинд үзүүлэх нөлөөллийг тодорхойлж, зорилго, шалгуур үзүүлэлтүүдийг тогтоох.
3. БОМС-ийг хэрэгжүүлж, ажиллуулж, ажилчдын оролцоог хангана.
4. Байгаль орчны гүйцэтгэлийг хянах, хэмжих, дотоод аудит хийх.
5. Байгаль орчны удирдлагын тогтолцоог тасралтгүй сайжруулах.
-ISO 14001 бол БОМС-ийг хэрэгжүүлэх стандартчилсан арга юм.Энэ нь байгаль орчны удирдлагын тогтолцоог бий болгох, хэрэгжүүлэх, хадгалах, сайжруулахад тавигдах тодорхой шаардлага, удирдамжийг өгдөг.
Байгууллагууд байгаль орчны удирдлагын тогтолцоогоо ISO 14001 стандартын шаардлагын дагуу боловсруулж, хэрэгжүүлж, БОМС нь системтэй, баримтжуулсан, олон улсын стандартад нийцсэн байх боломжтой.
ISO 14001 стандартаар баталгаажуулсан БОМС нь тухайн байгууллага байгаль орчны менежментийн чиглэлээр олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн стандартад хүрч, тодорхой хэмжээний итгэл үнэмшил, найдвартай байдлыг харуулж байна.
Дөрөвдүгээрт, БОМС-ийн давуу тал
1. Зохицуулалтын нийцэл:
Аж ахуйн нэгжүүдэд байгаль орчны дүрэм журмыг дагаж мөрдөх, хууль эрх зүйн эрсдэлээс зайлсхийхэд тусална.
2. Зардлын хэмнэлт:
Нөөцийг оновчтой болгох, хог хаягдлыг бууруулах замаар үйл ажиллагааны зардлыг бууруулна.
3. Зах зээлийн өрсөлдөх чадвар:
Байгууллагын имижийг сайжруулж, үйлчлүүлэгчид болон зах зээлийн байгаль орчныг хамгаалах шаардлагыг хангана.
4. Эрсдэлийн удирдлага:
Байгаль орчны осол, онцгой байдлын магадлалыг бууруулна.
5. Ажилчдын оролцоо:
Ажилчдын байгаль орчны талаарх мэдлэг, оролцоог сайжруулах.
Тавдугаарт, Хэрэгжүүлэх үе шатууд
1. Дээд удирдлагаас амлалт, дэмжлэг авах.
2. БОМС-ийн төслийн багийг бүрдүүлэх.
3. Байгаль орчны үнэлгээ, суурь дүн шинжилгээ хийх.
4. Байгаль орчны бодлого, зорилтыг боловсруулах.
5. Сургалт, сурталчилгааны ажлыг хэрэгжүүлнэ.
6. Байгаль орчны менежментийн журмыг тогтоож хэрэгжүүлэх.
7. БОМС-ийн гүйцэтгэлд хяналт тавьж, үнэлнэ.
8. БОМС-ийг тасралтгүй сайжруулах.
Байгаль орчны удирдлагын тогтолцоо (БОМС) нь байгаль орчны нөлөөллийг тодорхойлж, удирдах замаар тогтвортой хөгжлийг дэмжих системчилсэн тогтолцоог байгууллагуудад олгодог.ISO 14001 нь хамгийн өргөнөөр хүлээн зөвшөөрөгдсөн стандартын хувьд байгууллагуудад БОМС-ийг хэрэгжүүлэх, хадгалах тусгай удирдамжийг өгдөг.БОМС-ээр дамжуулан компаниуд байгаль орчны гүйцэтгэлээ сайжруулаад зогсохгүй эдийн засгийн үр өгөөж, нийгмийн хариуцлагыг хоёуланг нь хүртэх боломжтой.Байгаль орчны удирдлагын тогтолцоог хэрэгжүүлснээр аж ахуйн нэгжүүд байгаль орчны талаарх мэдлэгээ дээшлүүлж, орчны бохирдлыг бууруулж, нөөцийн ашиглалтын үр ашгийг дээшлүүлж, компанийн нийгмийн хариуцлагыг дээшлүүлж, улмаар зах зээлд итгэл, брэндийн нэр хүндийг олж авах боломжтой.
Шуудангийн цаг: 2024 оны 7-р сарын 01-ний өдөр
